Achter de frontline

Na het aan elkaar knopen van wat laatste losse eindjes op mijn werk en thuis, hebben we nog een paar uur schakeltijd voordat we ons naar de luchthaven begeven voor onze nachtelijke vlucht naar Turkije.

Ik ben zo uitgeput dat ik (ondanks een schrikwekkende veelheid aan huilende peuter-passagiers), nog voor het opstijgen compleet knock out ga. Een zeldzaamheid die ertoe leidt dat de vlucht voorbij vliegt.
Na 7 uur wachten in Istanbul is het nog 2 uur vliegen naar Diyarbakir. Ook die uren breng ik in semi-comatoze toestand door.

Als we in Diyarbakir arriveren, voel ik me voor mijn doen verrassend energiek.
We starten een verkenningsronde door de stad, waarbij direct zichtbaar is dat de gespannen toestand die voortkomt vanuit conflict tussen de radicale PKK (Koerdische rebellenpartij) en de hen provocerende regering Erdogan nog altijd actueel is.
In de hoofdstraten zijn sterk bewapende politieposten en barricades opgezet en er rijden pantservoertuigen.

Hoewel we beseffen dat je bij oplopende spanning niet op het verkeerde moment op de verkeerde plek wilt zijn, is de stad tijdens ons bezoek rustig.
Er is grote hartelijkheid en hoewel er dus voelbaar politieke onrust is, leven de mensen het leven van alledag en voelen wij ons beduidend veiliger dan op veel plekken in bijvoorbeeld centraal Amerika.

Het Koerdisch volk - dat een andere etniciteit, taal en een vrijere religieuze beleving heeft dan de landen waarin men zich gevestigd heeft - kent een bewogen en pijnlijke geschiedenis van verdrijving en massa-moorden. Decennia van hevige conflicten hebben na inmenging van de VN uiteindelijk geleid tot het afbakenen van een autonome regio welke gevestigd is op het grens- en grondgebied van Irak, Syrie en Turkije.
In theorie zou dit betekenen dat de Koerden gedoogd worden. In de praktijk wordt het volk echter nog altijd op zeer agressieve wijze geintimideerd door de heersers van deze onvrijwillige gastlanden.

Aangezien we geen ervaring hebben met dit gebied en er vanwege zowel het zojuist beschreven conflict als de activiteiten van IS in deze regio een negatief reisadvies geldt, besluiten we ons - ondanks het feit dat Koerdistan als oorlogsvrij gebied wordt beschouwd - aan te sluiten bij een klein reisgenootschap. Onze gids heeft contacten met onder meer lokale journalisten om de situatie scherp te monitoren.
We reizen Iraaks Koerdistan in, met de gedachte dat er meer in dit land zal zijn dan alleen de oorlogsbeelden die getoond worden in de media.
Elk conflict kent een zekere grens en er is ook nog een leven achter de frontlijn. Dat willen we graag met eigen ogen zien.

Met zo'n 20 mensen, een Engelse gids en een lokale gids, reizen we van Turkije naar Irak.
De hartelijkheid en theecultuur gaat hier zo ver, dat we zelfs tijdens de paspoort procedures aan de zwaar bewaakte grens een kop thee aangeboden krijgen.

Tegen de tijd dat we Irak binnen treden is ons paspoort minimaal 20 keer gecheckt. Tijdrovend, maar zorgvuldig.

De dagen die volgen, verblijven we voornamelijk in en rondom Erbil. De route erheen leidt ons zo'n 30km van Mosul, waarbij we letterlijk tanks en grof geschut langs zien rijden en een uur lang in een dikke waas van zwarte rook en een geur van brandende olie en rubber rijden.
Terwijl de strijd tegen IS in het zo'n150km van Erbil gelegen Mosul hevig los barst, is ons verblijf in Irak echter onbezorgd en inspirerend.

Iraaks Koerdistan is droog, leeg, eenvoudig en redelijk primitief. We verblijven in uitgerookte sjofele hotelkamers, onder smoezelige dekens met beperkt stromend water en reizen in een klein, bloedheet, rammelend busje.
Het eten is eenzijdig (kebab, kip, brood of kebab, kip, brood) en bezienswaardigheden zijn zeer dun gezaaid.
De straatcultuur is voor ons echter een geweldige beleving. We gaan - aangezien het reizen in gezelschap als onze grootste uitdaging en beperking voelt - waar mogelijk onze eigen weg. Iedereen wil ons - ondanks taalbeperkingen - leren kennen. Mensen trakteren ons op thee. Met veel suiker! Men drinkt hier (in theorie) vanuit religieuze overtuiging geen alcohol. Wel worden dagelijks tientallen kopjes zwaar gesuikerde thee achterover getikt. De mannen hier hebben geen bierbuiken, maar suikerbuiken.

Op elke straathoek hangt een flatscreen en wordt gepassioneerd al fresco premier league gekeken.
We kijken thee drinkend en zonnebloempitten kauwend de wedstrijd van Liverpool en beleven een memorabele avond met onze lokale vrienden die ons vaak al van verre herkennen en amicaal zijn zonder enige bijbedoeling.
Hoewel de theehuiscultuur een mannencultuur is, word ik als (bedekt geklede) westerse vrouw geaccepteerd en met respect behandeld.
Ik voel me volledig op mijn gemak.

Een hoogtepunt in deze regio, vormt het bezoek aan Lalish, het spirituele hart van de Yazidi.
De uitleg van onze gids heb ik nauwelijks kunnen volgen. Blote voeten, rituelen en iets met eigen geloofsprincipes, maar vraag me niet om details.
De locatie wordt en masse bezocht, door lokaal volk dat ons zo welkom doet voelen dat het niet in woorden uit te drukken is.
We worden urenlang omringd door mensen die met ons op de foto willen, ons thee en voedsel aanbieden en dankbaar lijken dat we hen bezoeken. Beroemd voor een dag!

Vanuit Dohuk zijn we vandaag terugTurkije in gereisd.
Hoewel de strijdtroepen (waaronder de Koerdische Peshmerga) als doel hadden om IS in zuidelijke richting uit Mosul te verdrijven en de eerste berichtgeving hieromtrent optimistisch was, tonen alle tv schermen inmiddels beelden van de niet geanticipeerde IS acties in de Koerdische stad Kirkuk.
Achter de frontlijn blijkt ineens toch min of meer aan de frontlijn te zijn.
Koerdistan kent daarmee wederom grote zorgen, waar wij opnieuw voldoende van verwijderd zijn om geen paniek te ervaren.

Wel beseffen we weer diep hoe bevoorrecht we zijn om een veilig thuis te hebben en dat veel van onze dagelijkse beslommeringen simpelweg luxe-problemen zijn.